بیماری لیکن پلان (Lichen Planus) یک بیماری ژنتیکی خارش دار مزمن پوست است که به طور شایع به شکل پاپول (ضایعات کوچک برجسته بنفش رنگ) در نواحی مچ دست، پا و دیگر نواحی بدن مانند پوست نواحی تنه و اندام تناسلی بروز میکند که در صورت درمان نشدن بزرگتر شده و موجب عوارض جدی میشود.
انواع بیماری لیکن پلان
بیماری لیکن پلان انواع مختلفی دارد که علاوه بر پوست میتواند مناطق دیگر را نیز درگیر کند و بر اساس اندام و عضوی که درگیر میکند میتواند شامل موارد زیر باشد
- لیکن پلان پوستی
- لیکن پلان تناسلی
- لیکن پلان مویی و ناخن
- لیکن پلان دهانی
این عارضه در موارد نادر در مخاط دهان، اندام تناسلی، پوست سر و مو، ناخن و صورت بدون خارش آشکار شود که در این صورت باعث ریزش مو، تخریب ناخن و زخمهای مقاوم دهانی و حتی تخریب موضعی پوست صورت با ایجاد لک تیره میشود.
چه عواملی باعث ایجاد بیماری لیکن پلان می‌شوند؟
علت بیماری نوعی اختلال در سیستم ایمنی بدن است که منشا ژنتیکی و فامیلی دارد و موجب میشود نوعی هورمون یا ماده مخصوص در خون و پوست آزاد شده و یک فعالیت غیرطبیعی را در پوست و سایر نواحی ذکر شده از بدن آغاز کند که موجب خارش و بروز ضایعات کوچک برجسته میشود.
در تشدید یافتن و حتی آغاز این بیماری گاهی عوامل زیر دخیل هستند.
- بیماریهای داخلی: هپاتیت، اختلال عملکرد کبد و ابتلا به بیماریهای ویروسی و عفونی
- مصرف برخی داروها: آتنولول، لیتیوم، قرصهای ضدبارداری، بعضی آنتی بیوتیکها
- استرس و مشکلات عصبی و روحی
- آلاینده ها و مواد شیمیایی
روند تشخیص و درمان بیماری لیکن پلان
در تشخیص قطعی بیماری لیکن پلان و بیماریهای همراه گاهی ممکن است از پوست یا مخاط دهان نمونه برداری (بیوپسی) همراه آزمایشات خونی و کبدی به عمل آید. اهمیت این آزمایشها علاوه بر تشخیص بیماری و علل آن ، برای مصرف داروی پردنیزولون با عوارض جانبی آن است که گاهی این بیماران برای رهایی از این بیماری خارش دار نیازمند مصرف آن هستند.باید دانست بیماری لیکن پلان ممکن است به طور کامل درمان و ریشه کن نشود، اما با مراقبتها و پیگیریهای لازم میتوان آنرا کنترل و از عود و عوارض آن جلوگیری کرد.به همین جهت به بیمارانی که مبتلا به لیکن پلان دهانی (زخم مخاط دهان)، لیکن پلان مویی و فرم ناخنی هستند توصیه میشود برای جلوگیری از زخمهای دهانی و امکان بدخیم شدن آن و جلوگیری از تخریب دائمی ریشه موهای سر (سیکاترسیل آلوپشی) و ناخن به درمان سریع آن با توصیه پزشک متخصص پوست اقدام کنند.
توصیه های درمانی
اگرچه پردنیزولون داروی اول و مفید در سرکوب سیستم ایمنی بیش ازحد فعال شده در فرم متوسط تا شدید این بیماری است، اما عوارض آن در بیماران فشارخونی، دیابتی ، مبتلا به بیماریهای زمینه ای (سل، ایدز، بیماریهای عفونی انگلی، مشکلات چشمی و استخوان) باید مورد توجه باشد.از این جهت دوره درمان با آن که ممکن است تا 3 ماه باشد، نیازمند همکاری بیماران و پیگیری آنان در بروز عوارض احتمالی مصرف پردنیزولون است.توصیه به مصرف شیر و لبنیات و فعالیت بدنی و ورزش میتواند عوارض این دارو را به حداقل برساند. فراموش نکنیم دوره مصرف پردنیزولون باید کامل باشد، به این صورت که بعد از توقف و بهبود بیماری به تشخیص پزشک مصرف دارو آرام آرام کم شده تا قطع شود و از قطع ناگهانی دارو جدا خودداری کنید، زیرا موجبات عود و مقاومت بیماری میشود.اما فرمهای خفیف تا متوسط بیماری با مصرف بعضی پمادها و کرمهای موضعی (فلوسینولون، کلوبتازول، تریامسینولون) و قرصهای ضدخارش (لوراتادین، سیتیریزین و…) قابل درمان است و افراد خانواده نباید نگران سرایت بیماری باشند؛ زیرا مسری نیست.
در این رابطه بخوانید: