امروزه رگهای واریسی که به صورت رگهای پهن و، قرمز تا آبی رنگ در سراسر ران یا ساق پا دیده میشود، یکی از مشکلات زیبایی در خانمهای ٣٠ تا ٥٠ سال می باشد. درمان رگهای واریسی و عنکبوتی بیشتر به خاطر مسائل زیبایی انجام می شود ولی در ٥٠ درصد این بیماران علایمی از قبیل درد مبهم پاها تا درد ضربانی روی عروق واریسی وعنکبوتی دیده می شود. کلینیک تخصصی پوست و موی آرتا در این مقاله قصد دارد درمان واریس با روش اسکلروتراپی را برای شما همراهان همیشگی شرح دهد. با ما همراه باشید.
مهم‌ترین علت ایجاد واریس چیست؟
واریس نوعی اتساع غیرعادی و پیچ‌خوردگی وریدهای سطحی است که به دلیل گردش خون غیرعادی در اندام‌ها ایجاد میشود. این عارضه می‌تواند علل مختلفی داشته باشد و معمولا در اندام‌های تحتانی شایع است اما به ندرت در نقاط دیگر هم دیده میشود. به‌طور کلی علت ایجاد واریس، نارسایی دریچه‌های لانه کبوتری در اندام‌های تحتانی است که این نارسایی خود به دلایل مختلفی ایجاد میشود. ایستادن‌های طولانی‌مدت به صورت بی‌حرکت و ثابت در یک مکان مهم‌ترین و شایعترین علت ایجاد واریس است. برای مثال پاسبان‌ها، پلیس‌های راهنمایی و رانندگی، آرایشگر‌ها و جراحان بیشتر در معرض ابتلا به واریس قرار دارند.
با ایستادن‌های طولانی‌مدت دریچه‌هایی که گردش خون را برقرار می‌سازند و باعث می‌شوند خون به صورت یک‌طرفه از اندام تحتانی تخلیه شود و به سمت قلب پیش رود، عملکردشان مختل میشود. در نتیجه خون در اندام‌ها جمع میشود و حتی گاهی‌اوقات به صورت معکوس به پایین برمیگردد، زیرا نیروی جاذبه خون را به سمت پایین میکشد. البته فراموش نکنید که این حالت در سیاهرگ‌ها رخ می‌دهد و نه سرخرگ‌ها، زیرا گردش خون در سرخرگ‌ها به کمک نیروی پمپ قلب انجام میشود اما خون سیاهرگ‌ها به کمک پمپ عضلانی که در اندام‌های تحتانی وجود دارد به گردش درمی‌آید. یعنی عضلات با انقباض و انبساط خود هنگام راه رفتن، حرکت کردن یا ورزش کردن خون را به گردش درمی‌آورند. حال اگر این مکانیسم‌ها به هر دلیل انجام نشوند برای مثال پمپ عضلانی ضعیف باشد یا فرد بی‌حرکت باشد و این عضلات کار نکنند و دریچه در طولانی‌مدت نارسا شود، واریس ایجاد خواهد شد.
علاوه بر ایستادن‌های طولانی‌مدت دلایل مختلف دیگری برای نارسایی دریچه‌ای وجود دارد از جمله چاقی، حاملگی، سابقه تصادف و آسیب دیدگی عروق، بالا رفتن فشار داخل شکم و انجام کارهای خیلی‌سنگین. مصرف سیگار و دخانیات نیز روی واریس تاثیر منفی می‌گذارد و باعث غیرطبیعی‌شدن گردش‌خون در پا میشود.
از طرف دیگر دخانیات، سطح اکسیژن خون را کاهش می‌دهند و از این طریق پیشرفت واریس را تسریع می‌کنند. البته درصدی از موارد واریس به صورت ژنتیکی در خانواده‌ها ایجاد میشود؛ بنابراین اگر پدر یا مادر سابقه واریس داشته باشند فرزندان آنها شانس بیشتری برای ابتلا دارند. همچنین با بالا رفتن سن از آنجایی که از اندام‌ها استفاده بیشتری میشود و ممکن است فرد دچار اضافه وزن شود احتمال ایجاد واریس بیشتر میشود. در برخی مقالات نیز آمده است که انداختن پا‌روی‌پا می‌تواند احتمال ایجاد واریس را افزایش دهد.
اسکلروتراپی رایجترین درمان برای وریدهای تار عنکبوتی و یا وریدهای واریسی کوچک است. در این روش ماده اسکلروزان به درون رگها تزریق میشود و باعث ایجاد لخته و تخریب دیواره رگ می گردد. با این روش حدود ٥٠ تا ٩٠ درصد رگهای تار عنکبوتی درمان شده و به تدریج ناپدید می شوند.
تکنیک انجام کار
این اقدام درمانی نیاز به بی حسی موضعی ندارد و درد ناشی از تزریق قابل تحمل است. ماده اسکلروزان داخل سرنگـِ با سر سوزن بسیار ظریف، کشیده شده و سپس با کشیدن پوست رگ را ثابت نگه داشته و تزریق ابتدا در عروق بزرگ صورت میگیرد و سپس به ترتیب عروق ریزتر هم تحت درمان قرار میگیرند. در هر تزریق مقدار کمی از ماده اسکلروزان تزریق میشود. جلسات درمانی به فواصل ٦ تا ٨ هفته انجام می شود به این منظور که فرصت کافی برای تخریب دیواره رگ داده شود و التهاب بعد از عمل برطرف شود و نتایج جلسات قبلی درمان برگردد. بیشتر بیماران نیازمند ١ تا ٤ جلسه درمان هستند تا پاهایشان از عروق تارعنکبوتی و رشته ای پاک گردد. عرقي كه پاسخ به درمان نداشته اند و يا مناسب اسكلروتراپي نيستند،كانديد مناسبي براي انجام ليزر عروقي هستند كه بهتر است در ادامه درمان انجام شود.
مراقبتهاي قبل اسكلروتراپي
١-داروهای خاصی اگر لازم است با تجویز پزشک معالج شروع به مصرف نماید و یا داروهای مصرفی خود را با دستور پزشک تغییر دهید و يا به اطلاع پزشك برساند.
٢-سيگار نكشد و يا ترجيحا يك تا دو هفته قبل قطع كند.
٣-از مصرف آسپرین ، داروهای ضدالتهابی ، داروهای گیاهی و … که باعث افزایش خونریزی می شود خودداری نماید(از یک هفته قبل عمل)
موارد منع انجام اسکلروتراپی :
١.حاملگی و شیردهی
٢.آلرژی به مواد اسکلروزان
٣.بی حرکتی بیمار
٤.استفاده از داروهای رقیق کننده خون
مراقبتهاي بعد از عمل
بلافاصله بعد عمل،ناحیه تمیز می شود وبرای نواحی که سوزن وارد شده پماد آنتی بیوتیک استفاده می شود. زمان انجام عمل اسکلروتراپی حدود ٣٠ تا ٦٠ دقیقه طول میکشد و بیمار بعد از انجام عمل ،در حالیکه هنوز در مطب است،تشویق میشود که بعد پوشيدن جوراب واريس و يابانداژ به مدت ٣٠ دقیقه قدم بزند،این کار به شکل گیری مناسب بانداژ و پانسمان کمک کرده،و هرگونه خونریزی احتمالی را نشان می دهد،بیمار به راه رفتن نرمال خود برمیگردد و عوارضی مانند تشکیل لخته عمقی در پا را کاهش می دهد.
قبل و بعد از درمان بیمار باید تحت بانداژ های کمپرس کننده و یا جورابهای کشی سبک (fashion house )قرار گیرد. یکی از شایعترین جورابهایی که به کار می رود جورابهای graduated elastic است که بیماران اسکلروتراپی شده جورابهای بلند تا ران و یا جوراب شلواری می پوشند. همه بیماران جورابها را براي حداقل ٣-٤ هفته بعد از عمل بپوشند.درهفته اول بعد درمان کل ٢٤ ساعت روز باید جورابها پوشیده باشند، حتی هنگام دوش گرفتن و یا خواب و اگر جورابها هنگام خواب یا حمام از تن خارج شوند عروق گشاد شده و پاسخ به درمان ضعیف میگردد. جورابهای بلند تا ران نسبت به نوع جوراب شلواری بهداشتی تَر بوده و استفاده از آن راحت تَر می باشد.
بعد از یکهفته هم جورابها به مدت ٣ هفته باید به طور متناوب استفاده شوند.بيمار بايد جوراب واريس را بلافاصله بعد بيدار شدن زماني كه هنوز از رختخواببيرون نيامده بپوشد. نپوشيدن جوراب واريس باعث نتايج درماني ضعيف مي گردد.
عوارض
اسکلروتراپی یک روش بسیار کم عارضه است و اگر توسط پزشك متخصص مجرب انجام شود همین عوارض اندک هم به حداقل مي رسد ولي همانند هر روش درماني ديگر مي تواند با عوارضي همراه باشد.
شایعترین عوارض موضعی ایجاد شده بدنبال تزریق
١.زخم پوست كه با مراقبتهاي لازم قابل درمان است.
٢.پررنگ شدن پوست که بعد از مدتی از بین می رود.
٣.لخته در عروق درمان شده که بعد از مدتی برطرف می شود.
٤.تشکیل لخته عمقی که به علت راه یافتن ماده اسکلروزان به عروق عمقی ایجاد می شود و برای کاهش این عارضه در هر جلسه مقدار کمی ماده اسکلروزان تزریق می شود که فعالیت روزانه بیمار هم ادامه یابد.
٥-کبودی که در عرض چند روز از بین می رود.
٦-درد خفيف كه با مسكن برطرف مي گردد.