هیرسوتیسم (پرمویی) یکی از مهم ترین بیماری هایی است که در زنان دیده می شود. این پرمویی در زنان به طور طبیعی نباید در بدن یک خانم دیده شود، مثلا رویش مو در پشت لب، چانه، سینه، زیر ناف، کشاله ران را در مردان مشاهده می کنیم. ولی در زنانی که مشکلات هورمونی پیدا می کنند، در این نواحی موهای ضخیم و زبر شروع به رشد می کنند.
در ابتدای خلقت، بشر پرموتر بود و این پرمویی (هیرسوتیسم) نقش حفاظتی و گرمایشی داشت، ولی امروزه نمی‌توانیم نقشی برای موی بدن قائل شویم و می‌بینیم که بسیاری از افراد، از جمله خانم‌ها درصدد هستند موهای زائد بدن را از بین ببرند و بعد هیچ اتفاقی هم نمی‌افتد و اختلالی در بدن ایجاد نمی‌شود. البته از بین بردن کامل موها، آنقدر‌ها هم راحت نیست.
الگوی رشد مو در بدن افراد چگونه است؟
رویش مو در هر دو جنس در نقاط مختلف بدن متفاوت است، مثلا موی ناحیه سر، فاز رشد سریع تر و فاز استراحت کوتاه تری دارد و به همین دلیل تا یک متر هم می تواند رشد کند. طول دوره رشد موهای ابرو یا بدن کوتاه تر است و در یک طول خاصی، متوقف می شود.
علت تفاوت الگوی رشد مو در مردان و زنان چیست؟
این تفاوت در دو جنس به علت پاسخ به آندروژن ها یا همان هورمون های مردانه است. آندروژن ها بعد از سن بلوغ ترشح می شوند و صفاتی را در مردان به وجود می آورند که این دو جنس را از هم متفاوت می کند.
رویش مو در مردان در نقاطی رخ می دهد که فولیکول ها به هورمون حساس هستند. نقاط حساس به رویش مو در مردان سینه، صورت، زیر شکم و کشاله ران است، ولی در خانم هایی که سالم هستند و مشکلی ندارند، آندورژن بسیار کم است و این رویش اتفاق نمی افتد.
دلايل اصلي هیرسوتیسم
١. عدم تعادل در هورمون ها
هورمون هایی که در بدن ما تولید می شوند تمامی جنبه های سلامتی ما را تحت تاثیر قرار می دهند؛ از اخلاق و رفتار گرفته تا سلامت پوست. وقتی سطح تولید هورمون های مردانه (آندروژن ها) در بدن زن به شدت افزایش می یابد، شاهد رویش مو در چانه خواهیم بود.
٢. بالا رفتن سن
جاهایی که می خواهید مو داشته باشند موهایشان را از دست می دهند و جاهایی که دوست دارید بدون مو باشند دچار پرمویی می شوند. مشکل شما هم همین است؟ چنین شرایطی معمولاً پس از یائسگی رخ می دهد و این مورد هم به عدم توازن در تولید هورمون ها مربوط می شود. وقتی که تعادل دوباره تولید هورمون در بدن برقرار می شود متوجه رشد کندتر این موها در ناحیه چانه خواهید شد و در نهایت رشد آن ها متوقف خواهد شد. با افزایش سن احتمال برهم خوردن توازن تولید هورمون در بدن زنان افزایش می یابد که رشد مو در چانه را بدنبال دارد.
٣. سندروم تخمدان پلی کیستیک
سندروم تخمدان پلی کیستیک یک بیماری است که سطح هورمون ها در بدن و همچنین عملکرد آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر شما هم در ناحیه چانه خود مو و آکنه دارید، دوران قاعدگی نامنظمی را تجربه می کنید، با کاهش وزن مواجه می شوید و با ناباروری دست و پنجه نرم می کنید باید با پزشک تماس بگیرید. سندروم تخمدان پلی کیستیک معمول ترین بیماری است که با سیستم غدد درون ریز در ارتباط است و به طور خاص زنان بین ۱۸ تا ۴۴ سال را تحت تاثیر قرار می دهد. از این رو این موضوع را ساده نگیرید.
٤. غده فوق کلیوی
اگر رشد ناگهانی موهای اضافی را تجربه می‌کنید، به پزشک خود (یک متخصص غدد و متخصص پوست) مراجعه کنید تا ببینید آیا اختلال عملکرد غده فوق کلیه دارید یا خیر. در سندرم کوشینگ، محصول اصلی غده آدرنال یعنی کورتیزول افزایش می‌یابد اما همراه با آن اندروژن‌های اضافی نیز آزاد می شود. در هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، کمبود یکی از آنزیم‌هایی که کورتیزول تولید می‌کند، وجود دارد. در نتیجه کورتیزول نمی‌تواند تولید شود و و پیش ماده‌ها در عوض کورتیزول به تولید آندروژن می‌پردازند و این منجر به رشد بیش از حد مو می‌شود. تومورهای آدرنال که معمولا غیر سرطانی هستند، همچنین ممکن است به اندروژن بیش از حد منجر شوند. تنظیم این شرایط از طریق دارو یا جراحی (در مورد تومور) باید سطح هورمون را بهبود بخشد و باعث کاهش رشد مو شود.
٥. وزن
اگر در مدت زمانی کم دچار کاهش یا افزایش وزن شدید بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه نمایید زیرا این مشکلات در صورتی که دچار رویش مو در چانه شده اید بدون ارتباط با هم نخواهند بود. چاقی در نحوه تولید هورمون ها در بدن تاثیر منفی خواهد گذاشت و هورمون ها و تغییراتی که در تولید آن ها رخ می دهد بیشترین تاثیر را در رشد مو در چانه زنان دارند.
٦. مشکلات تیروئید
مشکلات تیروئید معمولا با ریزش مو همراه است اما دکتر عبدالله می‌گوید که می‌تواند به مسیر دیگری نیز منتهی شود. بیماری تیروئید می‌تواند باعث رشد بیش از حد مو شود، اما معمولا با الگوی مردانه وابسته به آندروژن اضافی متناسب نیست. به عبارت دیگر، زنان ممکن است موهای ضخیم‌تر درقسمت‌هایی داشته باشند که برای مردان یا زنان عادی نیستند. اما دکتر عبدالله می‌گوید که اختلال عملکرد تیروئید گاهی اوقات می‌تواند باسایر مسائل هورمونی مانند افزایش سطح هورمون پرولاکتین همخوانی نداشته باشد. دکتر شما همه چیز را کامل بررسی خواهد کرد تا ببیند کجا موجب این مشکل شده است و هنگامی که درمان می‌شوند، مو باید رشدش متوقف شود.
٧. هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
این بیماری ژنتیکی مادرزادی سالانه بیش از ۱۵٫۰۰۰ کودک را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. هیپرپلازی مادرزادی آدرنال زمانی رخ می دهد که بدن هورمون های مردانه را در مقادیر بسیار زیاد تولید می کند. این موضوع باعث ایجاد حهش در ژن های آنزیم ها می شود که در نهایت رویش مو در چانه را بدنبال دارد. این موضوع مشکلاتی دیگری مانند ناباروری و بلوغ دیررس را نیز در پی دارد.