واریس چیست؟
رگ‌ها، عروق خونی هستند که خون را از همه‌ی اعضای بدن به سمت قلب و ریه باز می‌گردانند. هنگامی که ارگان‌های مختلف برای انجام عملکردهای خود از اکسیژن خون استفاده می‌کنند، خون مورد استفاده خود را که حاوی مواد زائد (مانند دی اکسید کربن) است به رگ‌ها آزاد می‌کنند. پس از آن خون موجود در رگ‌ها به قلب منتقل می‌شود و به ریه‌ها ـ جایی که دی اکسیدکربن‌زدایی شده و اکسیژن بیشتری توسط خون بارگذاری می‌شود ـ باز می‌گردد و توسط شریان‌ها به سمت دیگر بدن منتقل می‌شود. هنگامی که بدن در حالت استراحت باشد، تنها بخشی از خون موجود در بدن گردش می‌کند. مابقی خون در رگهای غیر فعال باقی می‌‌ماند و زمانی که بدن فعال‌تر می‌شود، خون اضافی نیاز به گردش برای حمل اکسیژن در کل بدن فعال می‌شود. این ظرفیت ذخیره‌سازی به علت انعطاف پذیری دیواره‌های رگ‌هاست. در این مقاله از کلینیک تخصصی پوست و موی آرتا اطلاعات مفیدی در زمینه رگ های واریسی و درمان آن در اختیار شما عزیزان قرار می دهد.
این رگهای قابل مشاهده که با نام وریدهای واریسی شناخته می‌شوند، در پاها و ران‌ها شایع هستند، اما می‌توانند در هر قسمت از بدن ایجاد شوند. رگهای واریسی بزرگ قابل رؤیت، انحنایی، قابل لمس و طولانی هستند. رگهای عنکبوتی کوچک نیز بر روی سطح پوست ظاهر می‌شوند و مانند خطوط کوتاه، خوشه‌ای و پر پیچ و خم هستند. آن‌ها به طور معمول قابل لمس نیستند. مویرگ‌های عنکبوتی در ران‌ها، مچ پا و پاها شایع هستند و ممکن است بر روی صورت نیز ظاهر شوند و واریس واقعی نیستند. واریس مربوط به رگهای خونی است که خون را از قسمت‌های بیرونی بدن به قلب و ریه‌ها می‌رسانند. رگهای واریس ارثی بوده و در یک فرد سالخوردگی برجسته‌تر می‌شوند.
رگهای واریسی زمانی که دریچه‌های معیوب در رگ‌ها اجازه جریان خون عادی را نمی‌دهند، بزرگ و منبسط شده و با خون پر می‌شوند. رگهای واریسی معمولاً متورم و برجسته بوده و با رنگ آبی، بنفش تیره یا قرمز ظاهر می‌شوند و آن‌ها در اغلب موارد دردناک و ناراحت کننده هستند. رگهای واریس در نزدیکی سطح پوست معمولاً جدی نیستند، اما گاهی اوقات می توانند به مشکلات دیگر منجر شوند. رگهای واریسی می‌توانند منجر به درد یا حتی زخم در پاها شوند. رگهای واریسی را می‌توان ناشی از تضعیف دریچه‌های عروقی یا دیواره‌های آن و التهاب در رگ‌ها (فلبیت) دانست. با این حال رگهای واریسی و عروق عنکبوتی معمولاً خطرناک نیستند.
بروز عروق واریسی به خصوص در زنان بسیار رایج است. حدود ۲۵ درصد از همه بزرگسالان دارای واریس هستند. تقریباً ۱ نفر از هر ۴ بزرگسالان در ایالات متحده مبتلا به وریدهای واریسی هستند. در اکثر موارد، واریس در قسمت پایینی پاها ظاهر می‌شود. اگر بیمار تورم و درد و ناراحتی قابل ملاحظه‌ای را تجربه کند، درمان لازم است. خوشبختانه، تعدادی از گزینه‌های درمانی موجود شامل روش‌های مراقبتی خانگی است. گاهی اوقات و در موارد بسیار شدید رگهای واریسی باعث پارگی یا ایجاد زخم‌های واریسی بر روی پوست خواهند شد که نیاز به درمان دارد. مداخلات و درمان‌هایی مانند جراحی، تخلیه توسط لیزر و اسکلروتراپی یا تکنولوژی‌های دیگر در مواردی که رگ‌ها باعث علائم قابل توجهی شوند و به درمان غیر مداخله‌ای پاسخ ندهند، ضروری است.
علائم واریس
علائم ابتدایی وریدهای واریسی بسیار شایع است. رگه‌هایی با ظاهر نامناسب و معمولاً بر روی پاها ممکن است همراه با درد، سوزش، تورم و یا در اطراف رگهای بزرگ بروز کند. علائم معمولاً در هوای گرم و پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت بدتر می‌شوند. با راه رفتن و استراحت دادن به پاها و بالا قرار دادن آن علائم بهتر خواهد شد. در بعضی موارد حتی می‌تواند تورم و تغییر رنگ ایجاد کند. در موارد شدید رگ‌ها به طور قابل توجهی خونریزی می‌کنند و زخم‌هایی در محل شکل می‌گیرند. بعضی از افراد ممکن است از احساس درد ناخوشایند و فشار روی وریدهای واریسی شکایت کنند.
زنان باردار و افراد چاق و دارای اضافه وزن بیشتر در معرض وریدهای واریسی هستند. رگهای واریسی می‌توانند در حین قاعدگی یا حاملگی بیشتر یا برجسته‌تر شوند. در اکثر موارد، هیچ دردی وجود ندارد، اما علائم واریس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- رگه‌های پیچ خورده، متورم و یکپارچه به شکل طناب؛
- رگهای آبی یا بنفش تیره؛
برخی از بیماران نیز ممکن است این علائم را تجربه کنند، شامل:
- درد شدید؛
- خستگی؛
- احساس سنگینی در پاها به خصوص پس از ورزش و یا در شب؛
- خونریزی طولانی‌تر از حد طبیعی در صورت آسیب جزئی به ناحیه؛
- گرفتگی عضلات؛
- خارش در اطراف یک یا چند رگ؛
- ترومبوفلبیت (تشکیل لخته خون در ورید واریسی) ؛
- مچ پا متورم و التهاب ناحیه؛
- تلانژکتازی عنکبوتی در پای آسیب دیده؛
- تغییرات پوستی درخشان در نزدیکی وریدهای واریسی، معمولاً قهوه‌ای یا آبی رنگ؛
- اگزمای وریدی (قرمزی، خشکی و خارش پوست در ناحیه آسیب دیده)؛
- سندرم پاهای بی‌قرار در درصد بالایی از افراد مبتلا به واریس؛
- آتروفی بلانچ ( تکه‌های سفید نامنظم است که به نظر می‌رسد به شکل زخم در مچ پا ظاهر می‌شوند)؛
انواع واریس
انواع مختلفی از رگهای واریسی وجود دارد که معمولاً توسط دیواره‌ها و دریچه‌های ضعیف ایجاد می‌شوند. انواع واریس عبارت‌اند از:
واریس صافن بزرگ: در صورتی که ورید صافن بزرگ و انشعابات اصلی آن که از مچ تا کشاله‌ی ران کشیده شده دچار واریس و برجسته شود، واریس ورید صافن نامیده خواهد شد که بیشتر در پشت و خارج ران و ساق پاها با ظاهری ناخوشاینده دیده می‌شود.
واریس صافن کوچک: در صورتی که ورید صافن کوچک موجود در حد فاصل زردپی آشیل و ورید عمقی زیر زانو دچار واریس و برجسته شود، واریس صافن کوچک نام گرفته و بیشتر در پشت زانو و پشت مچ پا دیده می‌شود.
واریسی شاخه‌ای: این نوع واریس شاخه‌ای به صورت تکه‌ای و برجسته از انشعابات ورید صافن بزرگ ناشی شده و بیشتر به شکل یک تکه و با قطر و برجستگی کمتر در پشت زانو دیده می‌شود.
واریس متوسط: این نوع واریس که به راحتی بر روی پا قابل مشاهده و تشخیص است به رنگ کبود و با ظاهری ناخوشایند بروز کرده و در صورت عدم درمان به موقع منجر به عوارض جدی‌تری خواهند شد.
واریس شدید: واریس‌هایی که به موقع درمان و پیگیری نشده‌اند، برجسته و بدشکل و شدید شده و با ایجاد عوارضی چون زخم پا و تورم شدید سلامت فرد را تهدید خواهند کرد و نیاز به اقدام درمان فوری دارند.
واریس مشبک یا عنکبوتی: به عنوان رگه‌های نخ و یا عنکبوتی شناخته می‌شوند و خوشه‌های کوچک از رگهای آبی یا قرمز هستند که گاهی اوقات بر روی صورت یا پاها به خصوص ناحیه زیر زانو یا خارج ران ظاهر می‌شوند. آن‌ها بی ضرر هستند و بر خلاف وریدهای تنه برجسته نیستند و به اندازه دو الی سه میلی‌متر و به شکل شبکه تار عنکبوتی یا تور پخش می‌شوند. این نوع واریس در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است.
بهترین درمان مویرگ های واریسی
اسکلروتراپی دهه‌هاست که به منظور از بین بردن رگهای عنکبوتی قرمز، آبی و بنفش در سطح پوست مورد استفاده قرار گرفته و قدیمی‌ترین و رایج‌ترین روش درمانی مورد استفاده برای این عارضه‌هاست. در این روش، محلول مخصوصی به شکل مستقیم به درون این رگ‌ها تزریق می‌شود. این محلول باعث آسیب دیدن دیواره‌ی رگ‌ها، التهاب آن‌ها و در آخر چسبیدن دیواره‌ها به یکدیگر می‌شود. با گذشت زمان، رگهای خونی بسته شده که استفاده‌ای ندارند، تخریب شده و توسط بدن جذب می‌شوند. اسکلروتراپی معمولاً برای درمان رگهای عنکبوتی در ناحیه‌ی صورت توصیه نمی‌شود ولی استفاده از این روش در ناحیه‌ی پا رایج است.
اسکلروتراپی یکی از درمان های غیر جراحی برای مویرگ های واریسی سطحی پوست و عروق عنکبوتی است که در آن موسوم به اسکلروزان به درون این عروق ظریف تزریق شده و با تخریب غشای داخلی رگ باعث بسته شدن عروق و محو شدن فوری این ضایعات می شود.درمان برای مویرگ های سطحی قرمز، آبی یا بنفش موجود در پوست پاها یا هر قسمت دیگری از بدن قابل اجرا می باشد. این روش فاقد عارضه بوده و برای رگ های واریسی بزرگ قابل انجام نیست.